Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên, có ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành nhân cách, đạo đức và lối sống của mỗi con người. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, phát triển mạnh mẽ của khoa học – công nghệ, việc phát huy vai trò của gia đình trong giáo dục càng trở nên quan trọng, góp phần tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ.
Ngay từ những năm tháng đầu đời, trẻ đã tiếp nhận những giá trị đạo đức, cách ứng xử và kỹ năng sống từ chính môi trường gia đình. Lời nói, hành vi, cách sống của cha mẹ có tác động trực tiếp đến quá trình hình thành nhân cách của con cái. Vì vậy, mỗi bậc phụ huynh cần làm gương trong lối sống, thái độ, tác phong, để trẻ noi theo. Việc xây dựng không khí gia đình ấm áp, yêu thương, tôn trọng lẫn nhau sẽ tạo điều kiện cho trẻ phát triển tự tin, nhân ái, có trách nhiệm.
Trong thời kỳ đổi mới giáo dục, cha mẹ không chỉ quan tâm đến điểm số mà cần chú trọng quá trình học tập, định hướng nghề nghiệp, bồi dưỡng kỹ năng mềm cho con. Việc thường xuyên trao đổi với giáo viên, nắm bắt tình hình học tập, tâm lý của trẻ, cùng nhà trường đưa ra giải pháp phù hợp sẽ giúp con tự tin, chủ động hơn trong học tập. Bên cạnh đó, phụ huynh cần khuyến khích con đọc sách, tham gia hoạt động ngoại khóa, thể thao, trải nghiệm sáng tạo, từ đó phát triển toàn diện về trí tuệ, thể chất và cảm xúc.
Trong thời đại công nghệ 4.0, trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin tiêu cực từ mạng xã hội. Gia đình cần chủ động trang bị kiến thức về an toàn mạng, hướng dẫn con sử dụng thiết bị số khoa học, lành mạnh. Đồng thời, phải định hướng giá trị sống tích cực, giúp trẻ biết phân biệt đúng – sai, hình thành thái độ tôn trọng pháp luật, giữ gìn truyền thống văn hóa dân tộc.
Gia đình cần đồng hành cùng nhà trường và các tổ chức xã hội trong giáo dục học sinh. Tham gia các hoạt động ngoại khóa, họp phụ huynh, trao đổi thường xuyên với giáo viên sẽ giúp phát hiện kịp thời những khó khăn của con, tránh tình trạng bỏ mặc hoặc phó mặc hoàn toàn cho nhà trường. Khi gia đình thực sự quan tâm, yêu thương và định hướng đúng đắn, trẻ sẽ có nền tảng vững chắc để trở thành công dân có tri thức, đạo đức, trách nhiệm, góp phần xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.