Xã Trường Tân

Cách đây 80 năm, vào tháng Tám lịch sử, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn dân tộc ta đã nhất tề vùng lên tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn độc lập, long trọng tuyên bố trước quốc dân đồng bào và thế giới sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Từ đây, nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình, mở ra một kỷ nguyên mới: kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Bối cảnh lịch sử và sự chuẩn bị lâu dài

Cách mạng Tháng Tám là kết quả của cả một quá trình đấu tranh bền bỉ, kiên cường của Đảng và nhân dân ta trong suốt 15 năm (1930 – 1945). Trong thời kỳ này, Đảng đã lãnh đạo ba cao trào cách mạng lớn: cao trào 1930 – 1931 với đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh; cao trào vận động dân chủ 1936 – 1939; và cao trào giải phóng dân tộc 1939 – 1945.

Cao trào 1930 – 1931 đã khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng trong việc kết hợp nhiệm vụ chống đế quốc với chống phong kiến, hình thành khối liên minh công – nông vững chắc. Tuy bị đàn áp đẫm máu, cao trào này là cuộc tổng diễn tập đầu tiên cho Cách mạng Tháng Tám.

Tiếp đó, cao trào vận động dân chủ 1936 – 1939 đã tạo ra lực lượng chính trị rộng lớn, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đề ra nhiều hình thức đấu tranh linh hoạt, để lại bài học quý giá về công tác mặt trận và phương pháp vận động quần chúng.

Khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ (1939), tình hình thế giới và trong nước thay đổi nhanh chóng. Hội nghị Trung ương 6 (11-1939) xác định nhiệm vụ giải phóng dân tộc là hàng đầu. Từ năm 1941, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo, chủ trì Hội nghị Trung ương 8 tại Pác Bó (Cao Bằng), quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh, đẩy mạnh chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang. Đến năm 1944, lực lượng vũ trang được thành lập, căn cứ địa Việt Bắc trở thành hậu phương vững chắc cho cách mạng.

Diễn biến và thắng lợi vĩ đại

Ngày 9-3-1945, phát xít Nhật đảo chính Pháp, độc chiếm Đông Dương, tình thế cách mạng chuyển biến nhanh chóng. Đảng ta kịp thời ra Chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, phát động cao trào kháng Nhật cứu nước. Khi Nhật đầu hàng Đồng minh ngày 14-8-1945, thời cơ ngàn năm có một đã đến. Từ ngày 13 đến 15-8, Hội nghị toàn quốc của Đảng và Đại hội Quốc dân ở Tân Trào quyết định Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.

Chỉ trong vòng 15 ngày, từ 14 đến 28-8-1945, cuộc Tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn. Ngày 19-8, Hà Nội khởi nghĩa thành công; ngày 23-8, Huế giành chính quyền; ngày 25-8, chính quyền Sài Gòn về tay nhân dân. Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Cuộc cách mạng đã đập tan ách thống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật, lật đổ chế độ phong kiến tồn tại hàng ngàn năm, đưa dân tộc ta bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do.

Ý nghĩa lịch sử to lớn

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là sự kiện vĩ đại, làm thay đổi căn bản vận mệnh dân tộc. Lần đầu tiên trong lịch sử các dân tộc thuộc địa, một Đảng cách mạng mới 15 tuổi lãnh đạo toàn dân đứng lên giành chính quyền trong cả nước. Thắng lợi ấy chấm dứt ách đô hộ thực dân kéo dài hơn 80 năm, xóa bỏ chế độ phong kiến hàng ngàn năm, mở ra thời kỳ độc lập dân tộc gắn với con đường xã hội chủ nghĩa.

Không chỉ vậy, Cách mạng Tháng Tám còn đánh dấu sự sụp đổ đầu tiên của chủ nghĩa thực dân cũ trên thế giới, cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh. Đây cũng là thắng lợi của đường lối cách mạng đúng đắn, khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương và Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Nguyên nhân thắng lợi và bài học lịch sử

Cách mạng Tháng Tám thắng lợi trước hết nhờ đường lối chiến lược đúng đắn của Đảng, kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, khởi nghĩa từng phần với Tổng khởi nghĩa, giành chính quyền từ nông thôn đến thành thị. Đó còn là kết quả của quá trình 15 năm chuẩn bị lực lượng, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thành lập Mặt trận Việt Minh và phát triển lực lượng vũ trang. Đảng ta biết chớp đúng thời cơ, phát động toàn dân đứng lên khởi nghĩa khi kẻ thù suy yếu đến tột độ.

Từ thắng lợi ấy, Đảng rút ra nhiều bài học quý giá: luôn giữ vững độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội; xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang; biết nhạy bén nắm bắt và tận dụng thời cơ cách mạng.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, mở ra kỷ nguyên mới – kỷ nguyên độc lập dân tộc và tiến lên chủ nghĩa xã hội. Giá trị và bài học của cuộc cách mạng vẫn còn nguyên vẹn, soi sáng con đường cách mạng Việt Nam hôm nay và mai sau./.